Η βιβλιοθήκη-πυξίδα της Βέροιας

Ενα παράδειγμα για την ανανέωση ή δημιουργία και άλλων παρόμοιων σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας

Οι βιβλιοθήκες του 21ου αιώνα δεν θα επενδύουν σε νούμερα τίτλων, σε συλλογές και κτίρια, αλλά σ’ ένα δυναμικό προσωπικό με ενθουσιασμό και όραμα, έξυπνες δράσεις και υπηρεσίες που θα αγκαλιάζουν τις τοπικές κοινωνίες. O Γιάννης Τροχόπουλος έχει περιγράψει επανειλημμένως το όραμά του για τις δημόσιες/δημοτικές βιβλιοθήκες. Χρειάστηκαν 25 χρόνια για να το κάνει πράξη στη βιβλιοθήκη της Βέροιας κι ένα ευρωπαϊκό βραβείο (Γκέιτς) για να κατανοήσει η ελληνική κοινωνία το εγχείρημα. Τι σημαίνει, δηλαδή, να μπαινοβγαίνουν σε δημόσια επαρχιακή βιβλιοθήκη 680 άτομα ημερησίως και να απολαμβάνουν υπηρεσίες και περιεχόμενο, σε μια πόλη 50.000 κατοίκων. Το όραμά του, ωστόσο, δεν σταματά εκεί. Εχει ορίζοντα όλη την Ελλάδα σε μικρές και μεγάλες βιβλιοθήκες όπου το υγιές παράδειγμα της Βέροιας γίνεται πυξίδα, συνδετικός κρίκος, ασπίδα όπως λέει, «στην οικονομική κρίση που μοιάζει ικανή να θυσιάσει ακόμη και τις βιβλιοθήκες στον βωμό των περικοπών και να τις βαφτίσει πολυτέλεια».

Μπροστά σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Future Library με χρηματοδότηση του Iδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» προετοιμάζει το έδαφος μιας πανελλαδικής εκστρατείας. Το πρώτο βήμα του τετραετούς προγράμματος έγινε το περασμένο τριήμερο στη Βέροια όπου 100 υπάλληλοι από 80 βιβλιοθήκες μυήθηκαν στα μυστικά της βραβευμένης βιβλιοθήκης. Μέσα από επτά βιωματικά σεμινάρια εκπαιδεύτηκαν πώς να χτίσουν μια καμπάνια ανάγνωσης ή μια εκδήλωση, τεχνικές της αποτελεσματικής επικοινωνίας, αλλά και πώς να εμπλέκουν τη γειτονιά.

«Στα σεμινάρια επικράτησε ενθουσιασμός, αλλά ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς», αναφέρει ο διευθυντής της βιβλιοθήκης Βέροιας Γιάννης Τροχόπουλος, συντονιστής του Future Library. «Η δεξιότητα και η ευελιξία», εξηγεί, «δεν χρειάζεται επίσημη εκπαίδευση καθώς δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι βιβλιοθήκες του μέλλοντος θα εξαρτηθούν από τον τρόπο που θα δουλεύουν οι άνθρωποί της, τα ρεύματα που θα ανοίξουν μέσα στις σύνθετες και πολύπλοκες κοινωνίες. Τα σεμινάρια επομένως ήταν το βήμα μιας αντίληψης που θέλει τις βιβλιοθήκες να μεταμορφώνονται σε πολυχώρους της δημιουργικής πλευράς των τοπικών κοινωνιών».

Η πράξη περνάει πλέον στο ανθρώπινο δυναμικό κάθε τοπικής κοινωνίας που θα σχεδιάσει την καλοκαιρινή εκστρατεία «Διαδρομές με πυξίδα τη βιβλιοθήκη» σε όλη τη χώρα, σε μεγάλες ή μικρότερες πόλεις (Αθήνα, Ηράκλειο, Πειραιάς, Καβάλα) και νησιά (Κρήτη, Πάρος, Χίος) για να δημιουργήσει πολιτισμικές διαδρομές, δίκτυα και θεσμούς με ομπρέλα και κίνητρο μια εθνική προβολή.

Ενα ακόμη βήμα του Future Library είναι η ανακαίνιση βιβλιοθηκών. Ξεκινάει σε οκτώ βιβλιοθήκες της Κεντρικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκη, Καλαμαριά, Κιλκίς, Σέρρες). Οι χώροι μέσα στο καλοκαίρι θα μεταμορφωθούν. Βιβλία θα «κατεβούν» από τα ράφια, αναπαυτικοί καναπέδες, υπολογιστές, e-books και ένα πελατοκεντρικό σύστημα παροχής υπηρεσιών θα δίνουν τη δυνατότητα καλύτερης πρόσβασης στην τεχνολογία μέσα σε ένα φιλικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Σωστά δίκτυα

«Οι βιβλιοθήκες έχουν πάψει να κρίνονται από τον όγκο της συλλογής και από τον αριθμό των βιβλίων που δανείζουν, αλλά από την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχουν.

Υπάρχουν καλά δίκτυα (Κερατσίνι-Δραπετσώνα, βόρεια προάστια Αθηνών) αλλά πρέπει να αναδειχτούν ηγέτες-υπάλληλοι που θα συντονίσουν αποτελεσματικότερα το έργο τους. Βιβλιοθήκες όπως του Αμστερνταμ, του Λονδίνου, της Στοκχόλμης ή της Κοπεγχάγης καθρεφτίζουν την παιδεία και τον πολιτισμό της πρωτεύουσας. Στην Αθήνα οι άνθρωποι ζουν έναν εφιάλτη, αλλά οι διοικούντες έχουν πέσει σε λήθαργο. Πρέπει να δουν αυτές τις βιβλιοθήκες για να αντιληφθούν σε τι είδους κώμα βρίσκονται».

Πηγή: news.kathimerini.gr