Ψηφιακοί περιηγητές

Δεκαπέντε χιλιάδες χαρακτικά από 6.000 περιηγητικά κείμενα των τελευταίων πέντε αιώνων φιλοξενούνται στην ιστοσελίδα www.travelogues.gr

Κίονας από τον ναό της Ηρας κοντά στο Πυθαγόρειο της Σάμου,F.C.H.L. Pouqueville. Grece, Παρίσι, Firmin Didot, 1835. Συλλογή: Ελληνική Βιβλιοθήκη - Κοινωφελές Ιδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης

Πρώτα ήρθαν οι έμποροι. Υστερα πέρασαν από τα μέρη μας δυτικοί προσκυνητές στον δρόμο τους για τους Αγίους Τόπους και διπλωμάτες καθ' οδόν προς την πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από τον 15ο ως τον 20ό αιώνα η Νοτιοανατολική Ευρώπη και οι ανατολικές ακτές της Μεσογείου δέχθηκαν στρατιωτικούς και κατασκόπους, αρχαιολόγους και καλλιτέχνες, επιστήμονες και τυχοδιώκτες, που επιστρέφοντας στον τόπο τους λειτούργησαν ως διαμεσολαβητές της Ανατολής στη Δύση.

Στο ταξίδι τους κρατούσαν ημερολόγια και σημειώσεις όπου περιέγραφαν μνημεία και χωριά, κατέγραφαν ενδυμασίες και συμπεριφορές, εδέσματα, μουσικές και τραγούδια. Πολλοί από αυτούς τον 19ο αιώνα που ανακαλύφθηκε η φωτογραφία συνόδευαν τις εκδομένες ταξιδιωτικές τους εντυπώσεις με σκίτσα τόπων και προσωπογραφίες, με αναπαραστάσεις ανασκαφικών αντικειμένων, με χάρτες και πανοραμικές απόψεις πόλεων, με εικόνες από τη θρησκευτική λατρεία και την καθημερινή ζωή των ντόπιων.

Μετά την άνθηση που γνώρισε η περιηγητική φιλολογία ως αντικείμενο μελέτης τις τελευταίες δεκαετίες οι ιστορικοί επικεντρώνονται τώρα στις εικόνες που συνοδεύουν τα κείμενα των δυτικών ταξιδιωτών. Το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη δρομολόγησε ένα πρόγραμμα απογραφής, τεκμηρίωσης και ψηφιοποίησης 15.000 χαρακτικών από περισσότερα από 6.000 περιηγητικά κείμενα των τελευταίων πέντε αιώνων, μια ιδέα του ιστορικού του βιβλίου Κωνσταντίνου Σπ. Στάικου την οποία καλοδέχθηκε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Πάνος Λασκαρίδης και υλοποιήθηκε από ομάδα ιστορικών με την επιστημονική ευθύνη της ερευνήτριας του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών Ιόλης Βιγγοπούλου. Το αποτέλεσμα της έρευνας φιλοξενείται στην ιστοσελίδα www.travelogues.gr του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα τουρκικά, διαθέσιμο σε κάθε χρήστη του Internet, και αποτελεί την υποδομή για την εμπεριστατωμένη μελέτη του παρελθόντος.

Η περιήγηση στις εντυπωσιακές εικόνες προσφέρει άφθονη πληροφορία για τον λαϊκό πολιτισμό, τα επαγγέλματα και τις οικονομικές δραστηριότητες, την πορεία αρχαιολογικών ανασκαφών, τη ζωή κοινοτήτων. Εκφράζει την εξέλιξη στη χαρακτική και στις αναπαραστατικές τέχνες. Μαρτυρεί ασύνειδες ιδεοληψίες και ρομαντικές εικόνες των Δυτικών για την Ανατολή. Με πολλά φανταστικά στοιχεία και μυθολογικό περιεχόμενο, οι εικόνες του 15ου και του 16ου αιώνα προδίδουν το βλέμμα που μένει ξένο, που προβάλλει στο παρόν εσωτερικές εικόνες προκατασκευασμένες από αναγνώσματα και συλλογικές προκαταλήψεις. Οταν η εικόνα γίνεται ρεαλιστικότερη, από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά, οι εμπειρίες των ταξιδιωτών από μια απρόσμενη ζωντανή πραγματικότητα κυριαρχούν στη φαντασιακή εικόνα του ξένου τόπου. Είναι τότε που οι Δυτικοί αρχίζουν να μας γνωρίζουν ουσιαστικά.

Η ιστοσελίδα travelogues θα παρουσιαστεί σε εκδήλωση τη Δευτέρα 12 Μαΐου, στις 7.30 μ.μ., στο Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (2ας Μεραρχίας 36 και Ακτή Μουτσοπούλου, Πειραιάς). Θα μιλήσουν οι ιστορικοί Λουκία Δρούλια και Γιώργος Τόλιας και ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής Παναγιώτης Τουρνικιώτης.

Πηγή: tovima.gr