Έντυπο βιβλίο ή e-book;

Του Νίκου Τσούλια // *

 Γιατί όλος αυτός ο θόρυβος με τη διαμάχη του έντυπου με το ψηφιακό βιβλίο (e-book); Και άλλες φορές δεν άλλαξε στην ιστορία η μορφή του βιβλίου στα πεδία της γνώσης; Και δεν έγινε η μεγάλη μάχη (η μητέρα των μαχών) μεταξύ προφορικού και γραπτού λόγου τότε με τις αντιρρήσεις του μεγάλου δάσκαλου του Σωκράτη;

Και γιατί δεν μπορεί να συνυπάρξουν οι δυο μορφές του βιβλίου; Γιατί να μην είναι ψηφιοποιημένα ογκώδη πληροφορικά συστήματα και να δαπανάται χαρτί; Γιατί να μην είναι ψηφιοποιημένες οι εφημερίδες που παλιώνουν την ώρα που διαβάζονται; Γιατί να μην είναι ψηφιοποιημένα επιστημονικά περιοδικά και βιβλία ή βιβλία πολυχρησιμοποιούμενα για να μπορείς να παραθέτεις τις παραπομπές τους με ευκολία; Γιατί να μην είναι έντυπα τα βιβλία που τα απολαμβάνεις στην ανάγνωση της μυθιστορίας; Γιατί να μην είναι έντυπα τα κλασικά βιβλία που στολίζουν τη σκέψη σου ακόμα και με το διαρκές κοίταγμα στις βιβλιοθήκες του σπιτιού σου;

Γιατί να μην είναι και έντυπα και ψηφιακά όσα βιβλία ο καθένας μας θεωρεί ότι είναι κοσμήματα και θέλει ανά πάσα στιγμή να απολαύσει και τις δύο μορφές; Να έχεις, δηλαδή, κοντά σου εκατοντάδες βιβλία στο laptop σου (Αριστοτέλη, Πλάτωνα, Κικέρωνα, Αϊνστάιν, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Παπαδιαμάντη κλπ κλπ), όπου και αν είσαι, οποιαδήποτε στιγμή; Να έχεις τα δικά σου γραψίματα όλα στην «επιφάνεια»;

Έχετε αναρωτηθεί ότι από ένα σημείο και μετά (όσον αφορά τον όγκο) τα έντυπα αρχεία είναι ως μη υπάρχοντα, αφού δεν μπορείς να βρεις τι είναι πού; Ενώ στο laptop με την κατάλληλη αρχειοθέτηση μπορείς να έχεις ολόκληρες βιβλιοθήκες; Και να έχεις ό,τι ζητήσεις σε μερικά δευτερόλεπτα και προς χρήση χωρίς την ανάγκη του γραψίματος; Για έναν που έχει το διάβασμα και το γράψιμο ως βασικό στοιχείο της ζωής του (θα τολμούσα να πως ως ένα από τα νοήματα της ζωής τους, ως μια μόνιμη εστία ευτυχίας, ενατένισης και πνευματικής καλλιέργειας), και οι δύο εκδοχές του βιβλίου είναι απολύτως απαραίτητες.

Που θα χωρούσε όλη αυτή χαρτούρα; Που να βρεθεί τόσο χαρτί και μελάνι και προπάντων τόσος χρόνος για να γράφεις ό,τι δεν είναι ψηφιοποιημένο; Από μια πληροφοριόσφαιρα που διαρκώς μεγενθύνεται δεν μπορείς να την παρακολουθήσεις και να την αξιολογήσεις αν δεν έχει εκτεταμένα πεδία σε ψηφιακή μορφή. Είναι η πρώτη ανάγκη του μέλλοντος που γίνεται παρόν όλο και πιο γρήγορα.

Βέβαια για έναν που είναι συστηματικός αναγνώστης ξέρει ότι δεν μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο πολλών σελίδων από ψηφιακό πεδίο, ξέρεις ότι δεν είναι ίδια η απόλαυση μεταξύ του βιβλίου που το διαβάζεις χωρίς τεχνικές δεσμεύσεις όπου θέλεις. Η ζωή του αναγνώστη έχει άπειρες στιγμές διαβάσματος, άλλες για το έντυπο βιβλίο και άλλες για το ψηφιακό, άλλες για το γράψιμο με μολύβι και άλλες με τα πλήκτρα. Και για το γράψιμο τα πράγματα εξελίσσονται αναλόγως.

Αρχικά, όταν ήθελα να γράψω ένα κείμενο, το έγραφα πρώτα στο χαρτί και μετά το μετέφερα στο laptop. Στη συνέχεια, όμως, έγραφα και γράφω απευθείας στο πληκτρολόγιο. Αν έχει διαφορά; Στην αρχή, ναι, τώρα δεν ξέρω, μάλλον όχι… Για τους επαγγελματίες του χώρου τα πράγματα φυσικά είναι ίσως διαφορετικά….

Όταν ένας εκδότης μου ζήτησε ένα επιστημονικό άρθρο γα το περιοδικό του, με ρώτησε πόσο χρόνο θέλω. «Τι περιθώριο έχω περίπου»;. Τον αντερώτησα. «Μια εβδομάδα». «Κανένα πρόβλημα, σε δύο ημέρες θα είναι έτοιμο». Έμεινε έκπληκτος. Του εξήγησα, ότι για πάρα πολλά θέματα έχω διαβάσει εκατοντάδες βιβλία και περιοδικά τα οποία στο τέλος τα αποδελτιώνω ψηφιακά και επομένως η βιβλιογραφική υποστήριξη του άρθρου μου είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση. Αν όλες αυτές τις σημειώσεις τις είχα σε έντυπα, δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λόγω όγκου ποτέ!

Προσωπικά, έχω κατασταλάξει ότι πρόβλημα της περί ου ο λόγος διαμάχης επί της ουσίας δεν υπάρχει. Άλλωστε η αλλαγή, η εξέλιξη είναι η ίδια η ζωή. Ποιος θα αρνηθεί αυτό; Και όσοι διαβάζουμε και γράφουμε, χαιρόμαστε που υπάρχουν και τα έντυπα και τα ψηφιακά βιβλία…

* Ο Νίκος Τσούλιας είναι καθηγητής σε λύκειο. Έχει εκλεγεί πρόεδρος της ΟΛΜΕ τέσσερις φορές (1996 – 2003). Διδακτορικό στην Ειδική Αγωγή. Δύο βιβλία: “Σε πρώτο πρόσωπο” και «Παιδείας εγκώμιον».  Συνεργάστηκε με: «ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ» (1980 – 1986), «ΕΞΟΡΜΗΣΗ» (1988 – 1996) και “ΤΟ ΑΡΘΡΟ” (2010- σήμερα) καθώς και με αρκετά περιοδικά. (https://anthologio.wordpress.com/)

Πηγή: fractalart.gr/vivlio-ebook/