Διασώζοντας τη μνήμη και τον πολιτισμό της Κύπρου

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

·       

Το Κέντρο Πληροφόρησης - Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου», που ανεγείρεται στη Λευκωσία, και η Αρτεμις Σκούταρη, διευθύντρια του Ιδρύματος SIF.

Ο κυπριακός ελληνισμός έχει μια υπέροχη λέξη που εμείς οι Ελλαδίτες δεν γνωρίζουμε: το επίθετο «νούσιμος», δηλαδή ο έχων τη σωφροσύνη να χρησιμοποιεί επωφελώς την ευφυΐα του. Στα χρόνια της κρίσης αποδείχθηκε περιτράνως πόσο πνευματικά αλλά και συναισθηματικά νούσιμοι είναι οι Κύπριοι: αφενός διαχειρίστηκαν τα οικονομικά προβλήματά τους με μεγαλύτερη σύνεση, αφετέρου φάνηκαν η ομοψυχία και ο πατριωτισμός τους. Δεν είναι ούτε συγκυριακό ούτε τωρινό φαινόμενο. Εχοντας τα τραυματικά βιώματα της Αγγλοκρατίας και του Αττίλα, γνωρίζουν πώς να υπερασπίζονται το πολύτιμο νησί τους, προσφέροντας το περίσσευμα ή το υστέρημα στην πατρίδα. 

Η οικογένεια που δημιούργησαν οι αείμνηστοι Στέλιος και Ελλη Ιωάννου, είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα της ευποιίας αυτής. Το ζευγάρι επιδόθηκε σε ευρεία κλίμακα ανθρωπιστικών δραστηριοτήτων, ενισχύοντας ή δημιουργώντας φιλανθρωπικά, μορφωτικά, αθλητικά, κοινωνικά ιδρύματα. Μετά τον θάνατο του συζύγου της, η Ελλη Ιωάννου χρηματοδότησε το 2007 τη δημιουργία της Ερευνητικής Σχολής Κλασικών και Βυζαντινών Σπουδών «Στέλιος Ιωάννου» στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Αργότερα πραγματοποίησε στη μνήμη του δωρεά προς το Πανεπιστήμιο Κύπρου για την ανέγερση του Κέντρου Πληροφόρησης - Βιβλιοθήκης «Στέλιος Ιωάννου», η οποία ανατέθηκε στον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Jean Nouvel. Σε λίγους μήνες μάλιστα αναμένεται η αποπεράτωση των έργων, που προικίζει την Κύπρο με μια εκπληκτική νέα πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη εφοδιασμένη με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.

Στην Ελλάδα γνωρίζουμε καλύτερα τον Δάκη Ιωάννου για το Ιδρυμα και το βραβείο ΔΕΣΤΕ, όμως σπουδαίο χαμηλών τόνων έργο έχει επιτελέσει και η αδελφή του Σύλβια Ιωάννου. Το 1974 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κύπρο, λόγω της τουρκικής εισβολής. Εκτός από τις ανθρώπινες και υλικές απώλειες του Αττίλα, χάθηκαν εκείνη την περίοδο και σπουδαία κειμήλια, όπως η σημαντική βιβλιοθήκη του Δημήτρη Μαραγκού με σπάνια βιβλία για την Κύπρο. Από εκείνες τις ζοφερές ημέρες, πάνω από 60.000 αρχαία αντικείμενα και τεκμήρια έχουν φυγαδευτεί παράνομα από το νησί.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η Σύλβια Ιωάννου έκανε σκοπό της ζωής της να διασώσει χειρόγραφα, σπάνια βιβλία και χάρτες της Κύπρου με στόχο τη διατήρηση και τη διάδοση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του ιστορικού πλούτου της νήσου. H συλλογή της, που έφτασε να θεωρείται διεθνώς μία εκ των καλυτέρων ιδιωτικών συλλογών περί Κύπρου, το 2009 δωρήθηκε για τη δημιουργία του Sylvia Ioannou Foundation, το οποίο διευθύνει η Αρτεμις Σκούταρη.

Η εν λόγω συλλογή αποτελείται από ένα corpus 3.000 βιβλίων και χειρογράφων για την αρχαιολογία, την ιστορία, τον περιηγητισμό, την πολιτική και τον πολιτισμό από τον 15ο μέχρι και τον 20ό αιώνα, καθώς και 800 λυτούς χάρτες από την ίδια περίοδο.

Σκοπός του Sylvia Ioannou Foundation (www.www.sylviaioannoufoundation.org) είναι να καταστήσει προσβάσιμη τη γνώση που εναπόκειται στη συλλογή του σε όλους τους ενδιαφερόμενους μελετητές. Το Ιδρυμα έχει πραγματοποιήσει εξαιρετικές εκδόσεις, επιστημονικά συνέδρια σε Αθήνα και Λευκωσία με τη συμμετοχή κορυφαίων επιστημόνων, ομιλίες και ημερίδες, με θέμα την ιστορία, τη χαρτογραφία και όχι μόνον.

Προσφάτως χρηματοδότησε ένα ερευνητικό πρόγραμμα που εκπονήθηκε από το Τμήμα Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου. Η παιδεία είναι μία από τις προτεραιότητες του Ιδρύματος, το οποίο επίσης χορηγεί υποτροφίες για μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές με θεματικό άξονα την Κύπρο. «Τα βιβλία είναι η μνήμη των ανθρώπων», τόνισε το 2014 η Σύλβια Ιωάννου κατά την αναγόρευσή της σε επίτιμη διδάκτορα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου, σε αναγνώριση της συνολικής προσφοράς της.

Πηγή: kathimerini.gr