Συνεργασίες βιβλιοθηκών: μια συστημική προσέγγιση

Συνεργασίες βιβλιοθηκών: μια συστημική προσέγγιση

Φίλιππος Χ. Τσιμπόγλου

504 σελ., Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα 2008, ISBN 978-960-7182-02-9

Το βιβλίο επικεντρώνεται στο πεδίο συνεργασιών των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών στο περιβάλλον της δικτυακής, ψηφιακής επιστημονικής πληροφόρησης. Αποσκοπεί στη δημιουργία του βασικού νοητικού υποδείγματος (conceptual model) ενός «Συστήματος Συνεργασίας Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών».

Το υπόδειγμα της «Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης», δηλαδή της συγκέντρωσης όλης της διαθέσιμης καταγεγραμμένης γνώσης σε ένα χώρο, δεν ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα.

Στη σύγχρονη βιβλιοθήκη η πλάστιγγα γέρνει σταδιακά από την απόκτηση, συγκέντρωση και οργάνωση πληροφοριακού υλικού προς την πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης, τη διασύνδεση και την ολοκλήρωση των πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, μέσα από τη λειτουργία συνεργατικών-κοινοπρακτικών σχημάτων.

Αξιοποιώντας τη συστημική σκέψη, εξετάζεται πώς η εξέλιξη των επιπέδων συνεργασίας των βιβλιοθηκών επηρεάζεται από τις εξελίξεις των εκάστοτε διαθέσιμων τεχνολογιών πληροφόρησης.
Το κλειδί για την ερμηνεία των φαινομένων εντοπίζεται στην ύπαρξη ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων της πληροφορίας στην ψηφιακή της μορφή και των δυνατοτήτων των Τεχνολογιών Πληροφόρησης που τις διαχειρίζονται.

Λόγω της παράδοσης σε συνεργασίες και του τεχνολογικού προβαδίσματος, η έρευνα προχωρεί σε μια συγκριτική θεώρηση της ανάπτυξης των Αμερικανικών Βιβλιοθηκών και των συνεργασιών που αναπτύσσονται θεωρημένων κατά στάδια τεχνολογικής εξέλιξης, από την ίδρυση των πρώτων Αμερικανικών Πανεπιστημίων μέχρι τις ημέρες μας. Παράλληλα συνεξετάζεται η πορεία των Γερμανικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Στη συνέχεια επιχειρείται μια συγκριτική θεώρηση των επιπέδων συνεργασίας των ελληνικών επιστημονικών Βιβλιοθηκών των τελευταίων 30 ετών.

Με ιδιαίτερη έμφαση διερευνάται το διεθνές περιβάλλον και η ανάπτυξη της αγοράς έντυπων και ηλεκτρονικών περιοδικών, οι αναδυόμενοι εναλλακτικοί τρόποι επιστημονικής επικοινωνίας και τα συστημικά χαρακτηριστικά των κοινοπρακτικών σχημάτων, τα οποία δημιουργούνται με τη διάδοση των τεχνολογιών ψηφιακής πληροφορίας στο δικτυακό περιβάλλον.

Η σύνθεση των δεδομένων πραγματοποιείται στο πεδίο δράσης των ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και ολοκληρώνεται με τη διαμόρφωση ενός υποδείγματος συνεργασίας Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

Σύνοψη
Η σημερινή θέση των βιβλιοθηκών μπορεί να εκληφθεί ως προβληματική ή επιδεχόμενη βελτιώσεων, όπου όμως τα χαρακτηριστικά των βελτιώσεων ή λύσεων δεν είναι γνωστά ή προκαθορισμένα. Η περιπλοκότητα των σχέσεων μεταξύ των παραγόντων που δημιουργούν, επηρεάζουν, υφίστανται, ή «κατέχουν» το πρόβλημα, ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας λόγω του μεταβατικού χαρακτήρα της τεχνολογικής περιόδου που διανύεται και των ασυνεχειών που προκαλεί, υπαγόρευσαν την αξιοποίηση μεθοδολογικών εργαλείων της συστημικής σκέψης (systems thinking). Οι Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες και τα κοινοπρακτικά σχήματα συνεργασίας τους θεωρήθηκαν ανοιχτά συστήματα ένσκοπων ανθρώπινων δράσεων που αλληλεπιδρούν με τα υποσυστήματα του περιβάλλοντος. Οι διάφοροι παράγοντες και οι μεταξύ τους σχέσεις εξετάστηκαν ως αλληλεπιδρόντα υποσυστήματα ευρύτερων συστημάτων και όχι αποσπασματικά ως μέρη (parts) ενός συνόλου (whole). Η έρευνα οργανώθηκε με βάση τον έλεγχο ισχύος τριών υποθέσεων εργασίας:

Πρώτη υπόθεση εργασίας: Οι φυσικές και τεχνικές ιδιότητες της ψηφιακής πληροφορίας στο περιβάλλον της δικτυακής αγοράς δημιουργούν νέα δεδομένα στις διαδικασίες παραγωγής, αναπαραγωγής και διάθεσης των πληροφοριακών προϊόντων και υπηρεσιών. Τα δεδομένα αυτά αναδύουν νέες συνθήκες οικονομικής πρακτικής και συμπεριφοράς των συναλλασσομένων, οι οποίες διαφέρουν ουσιωδώς από εκείνες των προηγούμενων τεχνολογικών περιόδων της έντυπης πληροφορίας. Οι συνθήκες αυτές επιτρέπουν ή/και επιβάλλουν τη δημιουργία συνεργατικών σχημάτων με τη μορφή κοινοπραξιών βιβλιοθηκών.

Δεύτερη υπόθεση εργασίας: Ιστορικά, το επίπεδο ανάπτυξης των εκάστοτε διαθέσιμων τεχνολογιών πληροφόρησης προσδιορίζει τις αντίστοιχες σχέσεις συνεργασίας και αλληλεξάρτησης μεταξύ των βιβλιοθηκών και κατ’ επέκταση την ποιότητα και το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Τρίτη υπόθεση εργασίας: Από τα συνεργατικά αυτά σχήματα παράγονται ολότητες (holons), οι οποίες αλληλεπιδρούν με τις εσωτερικές συνιστώσες και το εξωτερικό περιβάλλον, δημιουργούν υψηλότερα, σε όρους συστημικής σκέψης, επίπεδα σχέσεων ιεραρχίας και εμφανίζουν ιδιότητες και αναδυόμενα χαρακτηριστικά πρόσθετα και διαφορετικά από αυτά των βιβλιοθηκών-συστατικών μερών της ολότητας.

Ο έλεγχος ισχύος των τριών υποθέσεων εργασίας καταλήγει στην τελική πρόταση, η οποία συνίσταται στο ότι: Η δημιουργία και οργάνωση εργαλείων, μηχανισμών και θεσμών που αντιστοιχούν στα επίπεδα ιεραρχίας της ολότητας, είναι αναγκαία συνθήκη για την αποτελεσματική οικονομική και τεχνική διαχείριση (της αλλαγής) από πλευράς βιβλιοθηκών-συστατικών της ολότητας.

Η πρώτη υπόθεση εργασίας οδήγησε στην ανίχνευση και αναλυτική εξέταση των ιδιαίτερων και μοναδικών ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν την πληροφορία ως άυλο αγαθό. Η διερεύνηση εντάχθηκε στο ευρύτερο πλαίσιο ανάπτυξης του τριτογενούς τομέα της οικονομίας και συνδέθηκε με την αυξανόμενη περιπλοκότητα των οικονομιών, τις απαιτήσεις για διαχείριση πληροφοριών, τη γενικευμένη ζήτηση για Τεχνολογίες Πληροφόρησης και την άνευ προηγουμένου ανάπτυξη του κλάδου των ηλεκτρονικών, ως της κατ’ εξοχήν τεχνολογίας αναπαράστασης και επεξεργασίας πληροφοριών. Η αλληλεξάρτηση του κόστους παραγωγής και του όγκου παραγωγής των προϊόντων των Τεχνολογιών Πληροφόρησης οδήγησε στη διερεύνηση και των δύο πλευρών της αγοράς. Από την πλευρά της ζήτησης διερευνήθηκαν τα χαρακτηριστικά που έχουν προκαλέσει την αύξηση των απαιτήσεων σε διαχείριση πληροφοριών, στο σύστημα ανάπτυξης της σύγχρονης βιομηχανικής οικονομίας. Από την πλευρά της προσφοράς διερευνήθηκαν οι τρόποι με τους οποίους το κόστος των συστατικών των Τεχνολογιών Πληροφόρησης διαφοροποιείται με τις ζητούμενες ποσότητες. Από τη διερεύνηση εντοπίστηκαν οι λόγοι για τους οποίους οι Τεχνολογίες Πληροφόρησης υιοθετήθηκαν σε ένα τόσο ευρύ φάσμα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και ερμηνεύτηκε η σχετικά γρήγορη εισαγωγή τους στις βιβλιοθήκες. Η αξιοπιστία των ευρημάτων ενισχύθηκε περαιτέρω με τη διερεύνηση των χαρακτηριστικών προηγούμενων τεχνολογιών πληροφόρησης και συγκεκριμένα της μικροφωτογραφίας, οι οποίες, παρά τις προσπάθειες και τις πολλά υποσχόμενες προβλέψεις, δεν διαδόθηκαν ευρέως και τελικά δεν επέφεραν ριζικές αλλαγές στις βιβλιοθήκες και στα επίπεδα συνεργασίας μεταξύ τους. Η βαθύτερη εξήγηση εντοπίστηκε στην ύπαρξη ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων της πληροφορίας στην ψηφιακή της μορφή και των δυνατοτήτων των Τεχνολογιών Πληροφόρησης που τις διαχειρίζονται.

Η έντονη επίδραση των Νέων Τεχνολογιών Πληροφόρησης στη φυσιογνωμία, το ρόλο και τις λειτουργίες των αναπτυσσόμενων υβριδικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και των συνεργατικών τους σχημάτων, οδήγησε στην ανάγκη αναγνώρισης και εντοπισμού των ιδιαίτερων και μοναδικών ιδιοτήτων της ψηφιακής πληροφορίας. Εντοπίστηκε και καταγράφηκε ένας σημαντικός αριθμός (13) ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν την πληροφορία και τη διαφοροποιούν από τα υλικά αγαθά: Πληροφορία - επικοινωνία, μη αναλωσιμώτητα, μη ανταγωνιστικότητα, Πολυχρηστικότητα, Εξατομίκευση, Πολυεδρικότητα, Πολυχρησιμότητα, Ευρύτητα επιπτώσεων, Μοναδικότητα, Αναδυτικότητα, Κόστος αναπαραγωγής, Προστιθέμενη αξία, Αγραμμικότητα παραγωγής και γραμμικότητα αναπαράστασης. Στην συνέχεια εντοπίστηκαν 17 ακόμη ιδιότητες που αποτελούν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ψηφιακής και δικτυακής πληροφορίας, τα οποία τη διαφοροποιούν από την έντυπη: Σύγχρονη πολυχρηστικότητα, Τεχνολογικά διαμεσολαβημένη έναντι αδιαμεσολάβητης πρόσβαση, Απαίτηση δεξιοτήτων του χρήστη, Αποδέσμευση από χωρικούς και χρονικούς περιορισμούς, Σύγκλιση μέσων, Ασυνεχής και συνεχής πληροφοριακή ροή, Στατική και δυναμική μορφή των πληροφοριακών οντοτήτων, Ομάδες ομοειδών μονάδων και πεπερασμένα σύνολα πληροφοριακών οντοτήτων, Φυσική εγγύτητα και απόσταση μεταδεδομένων και περιεχομένου, Διασυνδεσιμότητα ψηφιακών οντοτήτων, Ταχύτητα μετάδοσης, Έκταση μετάδοσης, Κατεύθυνση μετακινήσεων χρήστη-πληροφορίας, Ομοιομορφία και εξατομίκευση παρουσίασης πληροφοριακών οντοτήτων, Ποικιλία και ασυμβατότητα μορφοτύπων, Μετατρεψιμότητα των μορφοτύπων, Εμπειρικός χαρακτήρας των πληροφοριακών αγαθών. Η καταγραφή αυτών των ιδιοτήτων, οι οποίες εμφανίζονται συγκεντρωμένες για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία, εντάχθηκε στη μεθοδολογία της έρευνας και συνεισέφερε στην εξέλιξή της κατά τρεις τρόπους: α) προσέφερε ένα θεωρητικό πλαίσιο αναφοράς σε επίπεδο μόνιμων και σταθερών ιδιοτήτων της πληροφορίας για την πραγματοποίηση συγκρίσεων και την εξαγωγή συμπερασμάτων, αποδεσμεύοντας την έρευνα από την ανάγκη καταφυγής σε συγκεκριμένα παροδικά ή μεταβαλλόμενα άυλα ή υλικά τεχνολογικά εργαλεία πληροφόρησης. β) εφαρμόστηκε ως οδηγός για τον αναλυτικό έλεγχο αξιοποίησης των ιδιοτήτων στα διάφορα τεχνολογικά στάδια και από διαφορετικά συστήματα συνεργασίας, συμβάλλοντας στην ερμηνεία φαινομένων στο χώρο της επιστημονικής επικοινωνίας. γ) η δυνατότητα αξιοποίησης αυτών των ιδιοτήτων αποτέλεσε κριτήριο για τον καθορισμό και την ένταξη λειτουργικών υποσυστημάτων στο υπόδειγμα του προτεινόμενου Συστήματος Συνεργασίας των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

Ο έλεγχος ισχύος της δεύτερης υπόθεσης εργασίας επέβαλε τη διερεύνηση σε δύο διαστάσεις: Πρώτον, τη διερεύνηση των σχετικών δεδομένων παρελθουσών τεχνολογικών περιόδων και δεύτερον, την ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης στο διεθνή χώρο και στον ελληνικό. Ως καταλληλότερη μεθοδολογική προσέγγιση για την πρώτη διάσταση κρίθηκε η συγκριτική θεώρηση κατά στάδια ανάπτυξης Τεχνολογιών Πληροφόρησης, συμπληρούμενη από την αναζήτηση ισομορφισμών. Για τη δεύτερη διάσταση ακολουθήθηκε η μελέτη επιλεγμένων περιπτώσεων. Με βάση τη βιβλιογραφία, συντάχθηκε ένα χρονολόγιο με τις σημαντικές εξελίξεις στα διαθέσιμα εργαλεία τεχνολογιών πληροφόρησης και παράλληλα τις μορφές συνεργασίας μεταξύ βιβλιοθηκών και τους κυρίαρχους ρόλους των βιβλιοθηκών σε κάθε στάδιο. Από άποψη χρονικής και γεωγραφικής κάλυψης η σύγκριση περιέλαβε δεδομένα των τρεισήμισι αιώνων εξέλιξης των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ως χώρου αναφοράς, όπου η επιστήμη της πληροφόρησης και η βιβλιοθηκονομική έρευνα και πρακτική προηγείται χρονικά, σε τεχνολογικό και οργανωτικό επίπεδο. Δεδομένα για τις συγκρίσεις χρειάστηκε να αντληθούν και από την εξέλιξη των Γερμανικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, λόγω της επίδρασης που άσκησαν στην πορεία διαμόρφωσης των Αμερικανικών ερευνητικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, αλλά και λόγω της στρεβλωμένης μεταφοράς στην Ελλάδα των αντίστοιχων δομών των περιφερειακών βιβλιοθηκών των Ινστιτούτων των Γερμανικών Πανεπιστημίων. Η Ακαδημαϊκή Βιβλιοθήκη θεωρήθηκε ως υποσύστημα-βιβλιοθήκη εντός του ευρύτερου συστήματος-Ακαδημαϊκό ίδρυμα, το οποίο εξυπηρετεί και αυτό με τη σειρά του ως υποσύστημα ενός πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού συστήματος της Αμερικάνικης Κοινωνίας. Η εξέλιξη των Αμερικανικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών ακολούθησε 5 στάδια:

1. Περίοδος Αποικιοκρατίας (Colonial Period), 1636-1789


2. Πρώιμη Εθνική Περίοδος, 1789-1870, το νέο έθνος (The Young Nation), 1780-1830.


3. Εμφύλιος πόλεμος, εκβιομηχάνιση και επέκταση 1860-1890


4. Η ανάδυση του Αμερικανικού Πανεπιστημίου, 1890-1944, Διδασκαλία και Έρευνα (Teaching and Research) 1880-1930


5. Μαζική εκπαίδευση, 1945-1990, Υπηρεσίες μέσω συνεργασίας (Services through cooperation) 1930-1980


6. Οι Νέες Τεχνολογίες Πληροφόρησης στις Βιβλιοθήκες, 1990 - Τεχνολογικές επιταγές (Technological Imperatives)

Τα ευρήματα της διερεύνησης αποδεικνύουν ότι τα αθροιστικά αποτελέσματα των προηγούμενων περιόδων (ετών αλλά και αιώνων) στο χώρο των Πανεπιστημίων και των Βιβλιοθηκών, όπως ο προσανατολισμός και η αποστολή του Πανεπιστημίου, το ακολουθούμενο μαθησιακό υπόδειγμα, οι ανάγκες για μαζική εκπαίδευση, η χρηματοδότηση των ιδρυμάτων, η εκπαίδευση των βιβλιοθηκονόμων, το δικαίωμα επιλογής του υλικού από τους θεματικούς βιβλιοθηκονόμους (referanten) και το ακαδημαϊκό status των βιβλιοθηκονόμων συνετέλεσαν στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την υιοθέτηση των Τεχνολογιών Πληροφόρησης στις βιβλιοθήκες. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη διερεύνηση των μορφών και των πεδίων εφαρμογής των συνεργατικών σχημάτων των Αμερικανικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών από τα πρώιμα στάδια εμφάνισής τους έως τις εναλλακτικές μορφές που λαμβάνουν οι συνεργασίες σε συνδυασμό με την εξέλιξη των τεχνολογιών πληροφόρησης. Η διερεύνηση επεκτάθηκε περαιτέρω στα πλεονεκτήματα και τις προϋποθέσεις επιτυχίας των διαφορετικών τύπων συνεργασίας με τη συγκριτική εξέταση χαρακτηριστικών αντιπροσωπευτικών περιπτώσεων κοινοπραξιών. Η συνεργασία μεταξύ των βιβλιοθηκών σε νέα επίπεδα και νέες λειτουργίες μέσα από κοινοπρακτικά σχήματα που «έσπασαν» τα σύνορα των βιβλιοθηκών, προκλήθηκε μεν από την εκθετική αύξηση των παραγόμενων επιστημονικών πληροφοριών και τις συνεπαγόμενες πιέσεις των χρηστών προς τις βιβλιοθήκες για περισσότερες υπηρεσίες αλλά κατέστη δυνατή από την υιοθέτηση και διάδοση των Τεχνολογιών Πληροφόρησης. Διαπίστωση η οποία επαληθεύει τη δεύτερη υπόθεση εργασίας.

Η διερεύνηση της Ελληνικής πραγματικότητας επικεντρώθηκε στα τελευταία 35 χρόνια, οπότε παρατηρούνται σχετικές αλλαγές στο χώρο των βιβλιοθηκών. Από τη σύνθεση των δεδομένων, τα οποία αντλήθηκαν είτε από τη σχετικά περιορισμένη βιβλιογραφία είτε από τις προσωπικές εμπειρίες, καταγραφές και δημοσιεύσεις, προέκυψε ο διαχωρισμός της περιόδου σε πέντε στάδια εξέλιξης:

• Στάδιο 1 (έως το 1980). Αδιατάρακτη συνέχεια και απομόνωση


• Στάδιο 2 (1981-1987). Ρωγμή στην απομόνωση


• Στάδιο 3 (1988-1994). Περίοδος Προετοιμασίας


• Στάδιο 4 (1995-2000). Συνεργασίες βιβλιοθηκών στο δημιουργούμενο ψηφιακό περιβάλλον


• Στάδιο 5 (2001- ). Συνεργασία και αλληλεξάρτηση

Για την ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης πραγματοποιήθηκε με βάση τα συμπεράσματα των προηγούμενων σταδίων της έρευνας η μελέτη τεσσάρων περιπτώσεων συνεργασιών της ελληνικής πραγματικότητας και μιας διεθνούς:

1. Ο Συλλογικός Κατάλογος Περιοδικών,


2. Το Δίκτυο Διαδανεισμού Ελληνικών Βιβλιοθηκών,


3. Η χρήση βιβλιογραφικών βάσεων δεδομένων,


4. Η Κοινοπραξία Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (HEAL-Link),


5. Τα Ηλεκτρονικά περιοδικά και οι αναδυόμενοι εναλλακτικοί τρόποι επιστημονικής επικοινωνίας.

Με βάση τα ευρήματα προκύπτει ότι η μελλοντική βιβλιοθήκη μοιάζει συστατικό ενός παγκόσμιου πλέγματος πληροφοριακών πηγών. Η εξέλιξη των τεχνολογιών επιβάλλει, παράλληλα με την συνεργασία μεταξύ των βιβλιοθηκών, τη διατμηματική συνεργασία και την υπέρβαση γεωγραφικών και επιστημονικών συνόρων. Οι βιβλιοθήκες, δρώντας ως λειτουργικά «αυτονομημένες» οντότητες εντός των Ιδρυμάτων, «εκχωρούν» εθελοντικά ένα μέρος της «σχετικής αυτονομίας» τους σε κοινοπρακτικές οντότητες, για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση της αποστολής τους. Οι συνεργασίες των βιβλιοθηκών εντάσσονται πλέον στην προσπάθεια να εξασφαλίσουν την ακεραιότητα ολόκληρου του πληροφοριακού συστήματος και όχι απλά της ιδρυματικής συλλογής τους. Αναλαμβάνουν τη δημιουργία και διατήρηση ψηφιακού υλικού όχι μόνο για τους «άμεσους» χρήστες του οργανισμού στον οποίο ανήκουν αλλά για όλους τους παράγοντες οι οποίοι συναποτελούν το ψηφιακό περιβάλλον. Οι βιβλιοθήκες αποτελούν υποσύστημα σε μια σειρά άλλων συστημάτων, τις λειτουργίες και δραστηριότητες των οποίων υποστηρίζουν και εξυπηρετούν (ιδρύματα στα οποία ανήκουν διοικητικά), συμπληρώνουν (βιβλιοθήκες και χρήστες άλλων ιδρυμάτων), συνεργάζονται (κοινοπραξίες, θεματικά καταθετήρια) ή συναλλάσσονται (εκδότες, παραγωγοί πληροφοριακών πόρων). Οι δραστηριότητες αυτές δεν αναλαμβάνονται από τις μεμονωμένες βιβλιοθήκες, αλλά από συνεργατικά σχήματα ιεραρχίας ανώτερων επιπέδων αντίστοιχων με τις προβληματικές καταστάσεις που παρουσιάζονται. Από την μελέτη των πέντε περιπτώσεων και κυρίως των τελευταίων εξελίξεων στο χώρο της επιστημονικής επικοινωνίας επαληθεύεται και η τρίτη υπόθεση εργασίας.

Τα συνδυασμένα ευρήματα της διερεύνησης των τριών υποθέσεων εργασίας λειτούργησαν ως εισροές στη διαδικασία αναγνώρισης της «προβληματικής κατάστασης» που περιλαμβάνεται στο δίπολο: «Τεχνολογίες Ψηφιακής Πληροφόρησης» – «Συνεργασίες Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών στην Ελλάδα» και καθόρισαν τα χαρακτηριστικά του προτεινόμενου υποδείγματος του «Συστήματος Συνεργασίας Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών». Το υπόδειγμα επιχειρεί να καλύψει το τρίπτυχο των δραστηριοτήτων των ιδρυμάτων που εξυπηρετεί, ήτοι, την εκπαιδευτική λειτουργία, τις ερευνητικές δραστηριότητες και την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο. Παράλληλα, προσαρμόζεται στις διεθνείς τάσεις που συνοψίζονται: 1) Στη σταδιακή μετατόπιση από την απόκτηση υλικού προς την πρόσβαση σε ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης, 2)Στη συνεχώς αυξανόμενη ανάγκη συνεργασίας με άλλες βιβλιοθήκες και η αλληλεξάρτησή τους, 3) Στην οργάνωση και διάθεση ενδοπανεπιστημιακής πληροφορίας, 4)Στην ανάγκη συστηματικής παροχής Πληροφοριακής Παιδείας στους χρήστες. Η ανάλυση των επιμέρους συστατικών του υποδείγματος, ακολουθώντας τον κανόνα CATWOE της Μεθοδολογίας Ευμετάβλητων Συστημάτων, προσδιορίζει τους Πελάτες, τους Δράστες-Παίκτες, τις Διαδικασίες Μετατροπής, την Κοσμοθεώρηση, τους Κατόχους-Ιδιοκτήτες, αναλύει τα Περιβάλλοντα (εξυπηρετούμενων φορέων, παραγωγής και διάθεσης επιστημονικών πληροφοριών, Νομικό, Οικονομικό τεχνολογικό) του Συστήματος και καταλήγει στη διατύπωση του «Αρχικού ορισμού» του:

«Το Σύστημα Συνεργασίας Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών συνιστά ένα λειτουργικό σύνολο, αποτελούμενο από τις Βιβλιοθήκες και Υπηρεσίες Πληροφόρησης των Ανώτατων Εκπαιδευτικών (και σε επόμενο στάδιο και άλλων Ερευνητικών) Ιδρυμάτων, ανήκει στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα, εποπτεύεται και ελέγχεται από τα σώματα των νόμιμων εκπροσώπων της, χρηματοδοτείται κεντρικά από τα αρμόδια Υπουργεία και ανευρίσκει επιπλέον πόρους για τον συντονισμό του ανθρώπινου δυναμικού, των διαδικασιών, της τεχνογνωσίας, των κονδυλίων, του πληροφοριακού υλικού των μελών της για την απόκτηση και παραγωγή όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριακών πηγών, οργανωμένων στην πλέον κατάλληλη μορφή με εργαλεία και μηχανισμούς που να επιτρέπουν την αξιοποίηση των ιδιοτήτων που χαρακτηρίζουν την ψηφιακή πληροφορία, από κάθε χρήστη σε εθνικό επίπεδο, με τον οικονομικότερο και αποδοτικότερο τρόπο, για την κάλυψη των ζωτικών για την ελληνική κοινωνία αναγκών επιστημονικής πληροφόρησης, μάθησης και έρευνας και τη διατήρηση της πρόσβασης στο μέλλον».
Τέλος, σχεδιάζεται το υπόδειγμα λειτουργιών του Συστήματος Συνεργασίας Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Περιγράφονται και τεκμηριώνονται τα λειτουργικά υποσυστήματα, συνδέοντας την αναγκαιότητα ένταξής τους στο σύστημα με τις ιδιότητες της ψηφιακής πληροφορίας που αξιοποιούν:

0. Θεσμοθέτηση και διοικητική οργάνωση του Συστήματος Συνεργασίας Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών

1. Κοινόχρηστη συλλογή ηλεκτρονικών περιοδικών

2. Κοινόχρηστη συλλογή βάσεων δεδομένων

3. Συλλογικός Κατάλογος

4. Διαρκείς Επιτροπές Καταλογογράφησης

5. Διαδανεισμός Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών

6. Συντονισμένη δημιουργία Θεματικών Πυλών

7. Ανάπτυξη - συντονισμός τοπικών και θεματικών ηλεκτρονικών καταθετηρίων και ψηφιακών συλλογών.

8. Ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη πρόσβαση στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες

9. Υπηρεσίες και εναλλακτικό υλικό για τυφλούς χρήστες

10. Κατάρτιση ακαδημαϊκών βιβλιοθηκονόμων.