Leistungsschutzrecht ή Lex Google, ένα καινούργιο πνευματικό δικαίωμα των εκδοτών

 

Διαβάστε ένα άρθρο για την πρόσφατη ψήφιση από το γερμανικό Κοινοβούλιο του νέου πνευματικού δικαιώματος των εκδοτών. Ποιο είναι το περιεχόμενο του νόμου, ποιες οι επιπτώσεις του, τι ακολουθεί

 

Στις 01.03.2013 ψηφίστηκε από το Γερμανικό Κοινοβούλιο ο επίμαχος νόμος με την επωνυμία «Leistungsschutzrecht».

 

Ποιo το περιεχόμενο;

 

Ο νόμος αυτός δημιουργεί ένα καινούργιο πνευματικό δικαίωμα:

• Οι εκδότες τύπου (είτε ως φυσικό πρόσωπο είτε ως εταιρεία) αποκτούν για ένα χρόνο το αποκλειστικό δικαίωμα να καθιστούν προσιτά στο κοινό για επαγγελματικούς σκοπούς τα δημοσιογραφικά δημοσιεύματα τους, ολόκληρα ή αποσπάσματα αυτών.
• Εξαιρούνται μεμονωμένες λέξεις ή πολύ μικρά αποσπάσματα.
• Επιτρέπονται δε εξ ολοκλήρου ή επιμέρους αναδημοσιεύσεις, εφόσον δεν γίνονται από επαγγελματικές μηχανές αναζήτησης ή επαγγελματικές υπηρεσίες, που επεξεργάζονται περιεχόμενα (news aggregators). Οι μηχανές αναζήτησης και οι υπηρεσίες αυτές οφείλουν να πληρώσουν κάποιο επαρκές αντίτιμο στον εκδότη.

Ποιες επιπτώσεις έχει αυτός ο νόμος;

Σύμφωνα με τις επεξηγήσεις για το σχετικό νομοσχέδιο ο νόμος αυτός αποβλέπει μόνο στην ενίσχυση των εκδοτών τύπου απέναντι στης μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου και στις ανάλογες υπηρεσίες επεξεργασίας κειμένων. Από την άλλη πλευρά, όπως ανέφεραν οι πράσινοι στην συζήτηση του νομοσχεδίου στο Κοινοβούλιο, ο νόμος αυτός είναι ανούσιος, καθότι οι ίδιες επεξηγήσεις αναφέρουν ρητά, ότι η αναφορά τίτλων ή πολύ μικρών αποσπασμάτων εξαιρείται, ειδικά για να επιτρέψει στις εν λόγω υπηρεσίες του διαδικτύου να περιγράψουν τα αποτελέσματα τους, χωρίς να πρέπει να υποβάλλουν κάποιο αντάλλαγμα.

Κατά μίαν άλλη διαδεδομένη άποψη, με τον νόμο αυτόν ενισχύεται μόνο νομικός κλάδος και όχι οι εκδότες τύπου, μιας και είναι τόσο αόριστος, ώστε να δημιουργεί περισσότερο δικαστικές διαμάχες παρά να λύνει τα υπάρχοντα προβλήματα. Συγκεκριμένα, ο νόμος όχι μόνο δεν ορίζει, πότε ένα απόσπασμα είναι πολύ μικρό και άρα επιτρεπτό, αλλά ούτε και πότε ο φέρων το δικαίωμα είναι εκδότης τύπου, ποιες ακριβώς είναι οι επαγγελματικές υπηρεσίες επεξεργασίας κειμένων και πώς θα υπολογίζεται η αμοιβή του εκδότη. Γι’ αυτόν το λόγο άλλωστε ορισμένοι νομικοί θεωρούν το νομοθέτημα αντισυνταγματικό.

Επισημαίνεται δε, ότι το ανώτατο γερμανικό δικαστήριο (Bundesgerichtshof) θεωρεί για τις φωτογραφίες, ότι η παρουσίαση στο κοινό των thumbnails (απόδοση μίας γραφικής σύνοψης της φωτογραφίας), δεν προσβάλλει τα πνευματικά δικαιώματα του φωτογράφου. Αναλόγως μέχρι τώρα η αναδημοσίευση των περιλήψεων ενός κειμένου (των λεγόμενων snippets) θεωρείτο επιτρεπτή, όπως ακριβώς και η αναπαραγωγή των τίτλων. Τώρα αναμένονται μεγάλες διαμάχες για την διευκρίνιση του επιτρεπτού μάκρους των snippet. Δεδομένου δε ότι στη Γερμανία η εξώδικη καταγγελία και δικαστική επιβολή ασφαλιστικών μέτρων παρέχει σε ισχυρούς οικονομικά ένα αποτελεσματικότατο όπλο, μιας και τα ασφαλιστικά μέτρα μπορούν αφενός να αποφασιστούν μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα (περίπου έξι μήνες και για τις δύο δικαστικές βαθμίδες) και αφετέρου έχουν πολύ υψηλό δικαστικό κόστος και έξοδα για τους διαδίκους, πέραν από τo απαγορευτικό αποτέλεσμα για την προσβαλλόμενη πράξη, όσοι παρουσιάζουν κείμενα στο διαδίκτυο, φοβούνται τώρα, ότι θα πέσουν θύματα διαφόρων αξιώσεων από τους εκδοτικούς οίκους, που θα έχουν κατασταλτική συνέπεια για τη λειτουργεία τους. Με τον νόμο αυτό θα ενισχυθούν έτσι οι ισχυροί, μεταξύ άλλων και η Google, που έχουν την ανάλογη οικονομική ευχέρεια ή να συμφωνήσουν ένα όποιο τέλος εκμετάλλευσης ή να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους, ενώ μικρές ανερχόμενες, νεοσύστατες επιχειρήσεις εμποδίζονται δυσμενώς.

Ο νομικός σύμβουλος των ομοσπονδιακού συνδέσμου εκπροσώπων τύπου δηλώνει δε πέραν αυτών, ότι η συγκεκριμένη διαμόρφωση του κειμένου δεν αφορά μόνο στους λεγόμενοuς news aggregators αλλά συμπεριλαμβάνει όλες τις υπηρεσίες, που κάπως επεξεργάζονται κείμενα στο διαδίκτυο επομένως και ειδήσεις μέσω Twitter ή περιλήψεις από RSS-Feeds για επαγγελματικούς σκοπούς.

Αμφίβολο είναι επίσης, αν ο εν λόγω νόμος πρέπει να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επειδή ενδέχεται να προσβάλλει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών και αν το Ευρωπαΐκό Δικαστήριο θα αποδεχτεί την σύσταση ενός τέτοιου καινούργιου πνευματικού δικαιώματος, πόσο μάλλον που αυτός κάνει διακρίσεις σε βάρος ενός, δηλ. των υπηρεσιών αναζήτησης και επεργασίας κειμένων, χωρίς να επιβαρύνει άλλους φορές, που επίσης αναδημοσιεύουν ειδήσεις για επαγγελματικούς λόγους, όπως ισχυρίζεται ο Σύνδεσμος των Επιχειρηματιών στο Διαδίκτυο.

 

Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ;

 

Για όλους αυτούς τους λόγους πολλές επιχειρήσεις στο internet και πρώτη απ’αυτούς η Google αλλά και εκπρόσωποι του τύπου, ο οργανισμός συντακτών και πολλοί νομικοί είναι αντίθετοι με το εν λόγω νομοθέτημα.

Οι Γερμανοί εκδότες τύπου  όμως όπως και πολλοί συνάδελφοι τους σε άλλες χώρες, εδώ και χρόνια έχουν προσπαθήσει να αναγκάσουν την Google και άλλες ανάλογες επιχειρήσεις να τους αποδώσουν κάποιο αντίτιμο από τις εισπράξεις των αναρτημένων διαφημίσεων στο διαδίκτυο. Έτσι το ανάλογο λόμπυ των εκδοτών με πρωτοστάτη τον πανίσχυρο Springer Verlag (τον εκδοτικό οίκο της BILD Zeitung) κατάφερε να αποσπάσει από την Merkel την υπόσχεση, για την δημιουργία αυτού του νέου δικαιώματος των εκδοτών. H υπόσχεση αυτή καταγράφτηκε μάλιστα στην συμμαχική συμφωνία για την δημιουργία της κυβέρνησης με τους Νεοφιλελεύθερους και η κυβέρνηση προσπάθησε να την υλοποιήσει πολύ πριν τις εκλογές.

Έτσι άρχισε από το 2009 μια συνεχής προβολή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης της ανάγκης ενός σχετικού νομοσχεδίου, το οποίο στην αρχική του μορφή συμπεριλάμβανε κάθε είδους αναπαραγωγή δημοσιεύματος σε σχέση με επαγγελματικές υπηρεσίες χωρίς να επιτρέπει κάποια εξαίρεση για μικρότερα αποσπάσματα. Με αυτήν την μορφή όμως το νομοσχέδιο συνάντησε σθεναρότατη αντίσταση σχεδόν από όλους τους φορείς του internet, από τους επιστήμονες αλλά και από τους ίδιους τους συντάκτες και δεν έφτασε καν για να συζητηθεί στο κοινοβούλιο. Αλλά και οι διορθώσεις που έγιναν δεν κατάφεραν να αλλάξουν την ως επί των πλείστων ενάντια κοινή γνώμη. Μόνο η πρόσφατη παρέμβαση των νεοφιλελεύθερων με την προαναφερθείσα εξαίρεση κατάφερε να δημιουργήσει μία βάση στα κυβερνητικά κόμματα και να ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο.

Η κίνηση αυτή των Γερμανών εκδοτών τύπου έρχεται να συνεχίσει την υπάρχουσα συζήτηση στην Γερμανία για την επιβίωση του τύπου, που στην αναλογική μορφή του έχει υποστεί σοβαρές απώλειες στην αγορά αλλά και την έλλειψη βιώσιμων business plan στα online press media. Ανάλογες κινήσεις έχουν ήδη κάνει οι εκδότες στη Γαλλία, όπου επιτεύχθηκε συμφωνία με την Google για την οικονομική ενίσχυση ύψους 60 εκατ. ευρώ μίας ερευνητικής μονάδας για την μετάβαση από την αναλογικό στον ηλεκτρονικό κόσμο. Οι Βέλγοι συνάδερφοι τους προτίμησαν μία άμεση λύση και κατάφεραν να συμμετέχουν στα έσοδα του Google από τις διαφημίσεις, αφού αρχικά απείχαν παντελώς από το Google και αργότερα απείλησαν να επιφέρουν κι αυτοί ένα ανάλογο lex Google. Στη Βραζιλία 154 εκδότες απαγορεύουν στη Google news να αναφέρει τα δημοσιεύματά τους. Μία τελική λύση δεν έχει επιτευχθεί όμως.

 

Τι έπεται

 

Πολλοί όμως αμφιβάλλουν, ότι αυτός ο νόμος θα τεθεί  σε ισχύ και θα εγκριθεί από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο στις 22.03.2013, όπου η κυβέρνηση έχει χάσει εν τω μεταξύ την πλειοψηφία. Ήδη όμως οι σοσιαλδημοκράτες δεν επέμειναν να ξαναεξεταστεί ο νόμος από την Συμβιβαστική Επιτροπή, όπως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις. Εξ’ αλλού, όπως φαίνεται από το εκλογικό τους πρόγραμμα, δεν είναι αντίθετοι στην δημιουργία ενός κάποιου σχετικού εκδοτικού δικαιώματος, απλά διαφωνούν με την συγκεκριμένη μορφή του.

Ρεαλιστικά επομένως ο  νόμος αυτός θα τεθεί σε ισχύ για  να τροποποιηθεί, είτε από το ίδιο το κοινοβούλιο με όποια μελλοντική μορφή θα έχει αυτό μετά τις εκλογές ή από τα δικαστήρια.

 

Πηγή: news247.gr