Οι βιβλιοθήκες στα χέρια των πολιτών

Οι βιβλιοθήκες γίνονται χώροι κοινοτήτων και συνδημιουργίας. Ποιος θα είναι ο ρόλος τους στο μέλλον; Φανταστείτε ελεύθερα όσες εφαρμογές θέλετε.

Το μέλλον των βιβλιοθηκών είναι σπουδαίο, αλλά ακόμη πιο σπουδαίο θα είναι το μέλλον του περιεχομένου.

Το 1519 ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι πέθανε και άφησε στον έμπιστο μαθητή του, Φραντζέσκο Μέλζι, περίπου 5.000 σχέδια, πίνακες, συγγράματα τα οποία έμειναν κρυμμένα από την υφήλιο 400 χρόνια. Το 1630 ο επίλεκτος γλύπτης της ισπανικής αυλής, Πομπέο Λεόνι, άρχισε ένα ταξίδι σε όλη την Ευρώπη για να συλλέγει και να αρχειοθετεί έργα και επιστημονικές γραφές, διαχωρίζοντάς τα με μικρές σημειώσεις. Η λίστα δωρήθηκε στη Biblioteca Ambrosiana του Μιλάνου και έμεινε πάλι μακριά από το κοινό για 166 χρόνια. Είναι σχεδόν αστείο, αλλά η ιστορία μεγάλων συλλογών στην Ευρώπη είναι τεράστια. Ο Ναπολέων Βοναπάρτης, οι Αυστριακοί ηγέτες, οι Ναζί, οι ηγέτες της μεταπολεμικής Ευρώπης, όλοι αφαιρούσαν πλούτο γνώσης με το δικαίωμα μιας κλειστής ελίτ και αυτός εμφανιζόταν ως «δια μαγείας» μετά από πάρα πολλά χρόνια.
Οι βιβλιοθήκες της Ευρώπης σπατάλησαν περίπου 540 χρόνια σε ένα ασταμάτητο δικαστικό πόλεμο –που δεν έχει ακόμη τελειώσει– για να αποκτήσουν πίσω ευρήματα, πολιτιστικό πλούτο, γνώση, βιβλία, χάρτες και έργα τέχνης. Το internet ήρθε αναπάντεχα, σαρωτικά, αποκαλύπτοντάς μας γνώση, χαμένα στοιχεία, και η καταγραφή πληροφοριών, επί 22 χρόνια, με τη συνεισφορά του κοινού δημιούργησε την πρώτη ψηφιακή παγκόσμια βιβλιοθήκη, το… ίδιο το internet.

Είναι σίγουρο ότι όλο και περισσότερες νέες επιχειρήσεις θα ψηφιοποιήσουν όλες τις πληροφορίες και με οπτικο-ακουστικό τρόπο θα μας τις δώσουν ψηφιακά.


Από την κλασική έννοια της βιβλιοθήκης, όπου τα έργα γνώσης «έψαχναν» για ένα χώρο αποθήκευσης, σήμερα η έννοια της βιβλιοθήκης είναι παντού και πάντα προσβάσιμη. Τα terrabytes πληροφορίας που «ανεβαίνουν» καθημερινά στη Wikipedia, τα 4 εκατομμύρια video στο youtube, οι διαρκώς προστιθέμενες έρευνες και μελέτες κλάδων όλων των επιστημών, της καλλιτεχνικής κοινότητας και των επιχειρήσεων κάνουν τη γνώση εύκολα προσβάσιμη, προσιτή (με μηδέν κόστος) για όλους, και πάνω απ’ όλα αξιόπιστη.
Το Future Library project, με δωρητή το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» (δίκτυο δημοσίων και δημοτικών βιβλιοθηκών, σε όλη την επικράτεια, το οποίο θα συνδεθεί με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας στις νέες εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού) είναι ένα άριστο παράδειγμα. Θα ενισχύσει τη συνείδηση του κόσμου για τη σπουδαιότητα του θεσμού των βιβλιοθηκών και θα φέρει νέο κοινό στη μάθηση και τη δημιουργικότητα. Άλλο καλό παράδειγμα είναι η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας, που πήρε το Βραβείο 2010 «Πρόσβαση στη Μάθηση» από το Ίδρυμα Bill & Melinda Gates. Μια τοπική, πολιτισμική και δημόσια επιχειρηματική πρωτοβουλία…

Βιβλιοθήκη της Βέροιας:
https://www.youtube.com/watch?v=M4awFRipnsc#t=64

Το μέλλον των βιβλιοθηκών είναι σπουδαίο, αλλά ακόμη πιο σπουδαίο θα είναι το μέλλον του περιεχομένου. Θα φτάνει σε κάθε ψηφιακή συσκευή ανοιχτό, πλούσιο και όμορφο. Θα «μπαίνει» μέσα από οπτικές ίνες, θαμμένες στο δρόμο, σε κάθε δημόσιο σχολείο, γεφυρώνοντας το χάσμα γνώσης και προσφέροντας ίσες ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά. Θα αξιοποιήσει τις προτιμήσεις των πολιτών-καταναλωτών και με το παράλληλο άνοιγμα των δημόσιων δεδομένων (open data), θα τους δώσει το εκπαιδευτικό, πολιτιστικό, μορφωτικό περιεχόμενο που εκείνοι προτιμούν.
Eίναι σίγουρο ότι όλο και περισσότερες νέες επιχειρήσεις θα ψηφιοποιήσουν όλες τις πληροφορίες και με οπτικο-ακουστικό τρόπο θα μας τις δώσουν ψηφιακά. Οι νοητές (virtual) βιβλιοθήκες θα γίνουν ο χώρος καινοτομικής συνεργασίας και συνδημιουργίας (co-creation) μεταξύ ανθρώπων και κοινοτήτων για νέα μοντέλα υπηρεσιών και γνώση.
Διαβάστε ακόμα: Startup Nation: Τι μπορούμε να μάθουμε από το Ισραήλ
Για μένα αυτές είναι οι νέες «κοοπερατίβες» γνώσης, που μας λείπουν. Το debate δεν θα είναι πια βιβλίο ή κομπιούτερ (δηλαδή τι προτιμάς), αλλά πότε, πού, γιατί ψάχνεις ένα αντικείμενο γνώσης. Σήμερα υπάρχουν πρωτοβουλίες διεθνών βιβλιοθηκών για να ανοίξουν στο κοινό, να είναι προσβάσιμες με κωδικούς για κάθε εξειδικευμένο ενδιαφέρον και μαζί να γεννούν θέματα προς περαιτέρω διερεύνηση από ανθρώπους που μπορεί να συναντηθούν μόνο διαδικτυακά.
Η βιβλιοθήκη, από στατικός χώρος καταλογογράφησης και εύρεσης των βιβλίων σε ράφια, γίνεται μια πλατφόρμα παγκόσμιας γνώσης τη στιγμή που τη χρειάζεσαι, για το θέμα που σε απασχολεί. Θα συνδεθούν με τις σχολικές τάξεις; Θα είναι μέρος των τοπικών δικτύων προώθησης τουριστικών, και θεματικών προτάσεων; Θα είναι στο χέρι και το έξυπνο κινητό κάθε πολίτη; Θα χρηματοδοτηθούν έρευνες γνώσης ενός θέματος με τη μέθοδο του crowdfunding προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, και θα τις υλοποιούν ως co-creation projects ειδικοί από όλο τον κόσμο; Συνεργασία, συνεργασία, συνεργασία!
Νομίζω ότι οι βιβλιοθήκες θα γίνουν περιεχόμενο και «προϊόν». Θα μπορούν να προσφέρουν customized τη γνώση, θα μπορούν να έχουν συμβολικό αντίτιμο για να χρηματοδοτούν ένα πιο βιώσιμο μέλλον γνώσης για όλους τους πολίτες. Γιατί να μην μπαίνει σε αυτές ο νέος αγρότης; Γιατί να μην τις χρησιμοποιεί ο developer που θέλει να φτιάξει μια εφαρμογή για τους ασιατικούς πληθυσμούς, αλλά δεν ξέρει καλά τα έθιμά τους;
Από το 2012, πριν η όμορφη φωνή της Aντέλ βάλει φωτιά στη βροχή με το «Set Fire to the Rain», έβαζε φωτιά στις λαϊκές βιβλιοθήκες της Βρετανίας και μαζί της οι Florence and The Machine και η Jessie J. Τι συνέβη; Η δημιουργία νέων καλλιτεχνών άρχισε να «ανεβαίνει» ως περιεχόμενο σε δημοτικές και σχολικές βιβλιοθήκες στη χώρα, από το πρόγραμμα «Get It Loud In Libraries», μιας διαδημοτικής εταιρείας πολιτισμού, με σκοπό να αναδεικνύει τη δημιουργία νέων καλλιτεχνών και να φτάνει τη μουσική σε κάθε νέο άνθρωπο.
Ανταγωνισμός με τα μουσικά sites ή τις πλατφόρμες μουσικής (itunes κλπ); Πολύ πιθανό, αλλά πιο σημαντικό είναι ότι αυτή η συγκέντρωση φέρνει κοντά καλλιτέχνες, κοινωνία, εκπαιδευτικούς και δίνει δυνατότητα δημιουργίας νέου περιεχομένου. Μετά από έξι χρόνια, το Get It Loud in Libraries (GILIL) αναγνωρίζεται από τους δημόσιους οργανισμούς σαν ένας καθιερωμένος, οργανωμένος και ποιοτικός μηχανισμός co-creation που εκπαιδεύει (μουσικά) τη νεολαία στη Μ. Βρετανία. Φανταστείτε όσες εφαρμογές εσείς θέλετε και δείτε το μελλοντικό ρόλο των σύγχρονων βιβλιοθηκών…


Future of Libraries:
https://www.youtube.com/watch?v=ohKEWTXk0F8


 O Τάσος Παγκάκης είναι στέλεχος επιχειρήσεων από το 1988.


Πηγή: andro.gr