Παρασκευή, Ιουλίου 04, 2014

Νέα βάση δεδομένων για το βιβλίο (osdelnet)


Γιάννης Ν. Μπασκόζος.

Κάποτε υπήρχε ο Κατσίμπαλης, αργότερα ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, βιβλιογράφοι. Ερασιτέχνες βιβλιογράφοι όπως δηλώνανε. Όμως το έργο τους, κάθε άλλο παρά ερασιτεχνικό ήταν. Πάνω στο έργο τους στηρίχτηκαν και στηρίζονται οι νεότεροι ερευνητές ‘όταν μελετούν τον Καβάφη, τον Παλαμά, τον Σεφέρη κ.ά. Έκτοτε περάσαμε στην ψηφιακή εποχή όπου όμως οι βάσεις δεδομένων και η συλλογή πληροφοριών πραγματολογικού υλικού παραμένει  η αφετηρία και η βασική προϋπόθεση για κάθε έρευνα. Τα προβλήματα της ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, της μοναδικής βάσης δεδομένων που είχαμε μέχρι σήμερα δεν φαίνονται να λύνονται γρήγορα. Παράλληλα όμως ανακοινώθηκε η δημιουργία μιας νέας βάσης δεδομένων – σε πιλοτική στην αρχή εφαρμογή – εντελώς σύγχρονη από τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου (ΟΣΔΕΛ).

Η πλατφόρμα αυτή λειτουργεί στα πλαίσια του Πανευρωπαϊκού δικτύου Arrow ενσωματώνοντας τα νέα πρότυπα καταλογογράφησης THEMA καθώς και την δυνατότητα Μοναδικής Ταυτοποίησης Δημιουργών (Διεθνές πρότυπο ISNI). Στο σύνολο των μεταδεδομένων της, περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικές με το κάθε βιβλίο αλλά και την σύνδεση των Εκχωρημένων Δικαιωμάτων των Εκδοτών και Δημιουργών σύμφωνα με τις προσωποποιημένων επιλογών τους.
Η σύνδεση της osdelnet με το Arrow εκπληρώνει τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα λεγόμενα «Ορφανά Έργα»  που ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία τον Νοέμβριο του 2013 με τον σχετικό νόμο. Η osdelnet είναι συνδεδεμένη με αντίστοιχες βάσεις/πλατφόρμες βιβλιοπαραγωγής του εξωτερικού, ενισχύοντας την εξωστρέφεια του ελληνικού βιβλίου με την παροχή πρόσβασης στην ελληνική βιβλιοπαραγωγή από ενδιαφερόμενους σε όλο τον κόσμο. Ως εκ τούτου η ολοκλήρωση και έναρξη πιλοτικής λειτουργίας της πλατφόρμας Βάσεων Δεδομένων Βιβλιοπαραγωγής του ΟΣΔΕΛ, της osdelnet και δεν αφορά μόνο στους συμβασιούχους του Οργανισμού αλλά σε όλους τους εμπλεκόμενους στην αγορά του Βιβλίου.
Το σύστημα της osdelnet είναι απόλυτα αυτοματοποιημένο και στηρίζεται πολύ στην συνέπεια των εκδοτών να δίνουν τα σωστά και πλήρη στοιχεία. Σε κάθε περίπτωση ο ΟΣΔΕΛ δηλώνει ότι θα έχει και δική του επιτήρηση και συμπλήρωση βασικών δεδομένων.

Ο ΟΣΔΕΛ ανακοίνωσε επίσης την διάθεση του να εφαρμόσει ένα σύστημα συνεργασίας με τα καταστήματα φωτοτυπιών ώστε να προστατευθούν τα πνευματικά δικαιώματα.  Για τον σκοπό αυτό παρουσίασε την  πρώτη πανελλαδική δημοσκοπική έρευνα για τη φωτοτύπηση (καταστήματα, πανεπιστήμια, καταναλωτές, κ.ά.) Η έρευνα διεξήχθη από την Public Issue για λογαριασμό και υπό τη συμβολή και τον συντονισμό του ΟΣΔΕΛ κατά το διάστημα Μαρτίου-Απριλίου 2014. Η έρευνα εξέτασε το φαινόμενο της αναπαραγωγής εγγράφων σε τρεις άξονες, την αναπαραγωγή με (α) φωτοτύπηση, (β) εκτύπωση και την (γ) ψηφιακή αναπαραγωγή.
Τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η φωτοτύπηση αποτελεί μία συχνή πραγματικότητα για το 77% του ενεργού πληθυσμού στην Ελλάδα, με το 36% να φωτοτυπεί σχεδόν σε καθημερινή βάση. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του υλικού που φωτοτυπείται είναι προστατευόμενο (βιβλία, επιστημονικά και λογοτεχνικά, εφημερίδες και περιοδικά, κ.ά.), ενώ στους χώρους όπου γίνεται συχνότερα η φωτοτύπηση είναι φωτοτυπικά καταστήματα, βιβλιοπωλεία/χαρτοπωλεία, αλλά και το σπίτι. Για την εκτύπωση, οι παρατηρήσεις είναι ανάλογες. Το μέρος του ενεργού πληθυσμού είναι μικρότερο, αλλά η συχνότητα εκτυπώσεων είναι μεγαλύτερη καθώς και το ο όγκος του προστατευόμενου υλικού που εκτυπώνεται. Για την εκτύπωση τα αρχεία προέρχονται από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, το διαδίκτυο, ψηφιακά μέσα (DVD, USBs), σκληρό δίσκο φορητού υπολογιστή, smart phones, tablets, κ.ά. Στα ψηφιακά αντίγραφα (δηλαδή έγγραφα που αντιγράφονται σε ψηφιακή μορφή) ως είδος κυριαρχούν τα λογοτεχνικά βιβλία, τα άρθρα από εφημερίδες, κά.
Οι διαπιστώσεις της έρευνας είναι εξαιρετικά χρήσιμες στο πεδίο των δικαιωμάτων της πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς αποτυπώνουν τεκμηριωμένα τα μέσα με τα οποία γίνεται αναπαραγωγή πνευματικών έργων. Επίσης αναδεικνύεται το μεγάλο κενό της ελληνικής νομοθεσίας που έχει εξαιρέσει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τους εκτυπωτές από την υποχρέωση καταβολής της εύλογης αμοιβής, σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτέλεσμα είναι δημιουργοί και εκδότες στην Ελλάδα να στερούνται πνευματικά δικαιώματα τα οποία τους οφείλονται σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία. Ο ΟΣΔΕΛ διεκδικεί την επαναφορά των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των εκτυπωτών στον σχετικό νόμο, θεωρώντας τουλάχιστον άστοχη και παράλογη για τη σημερινή εποχή της παντοκυριαρχίας των ηλεκτρονικών υπολογιστών και εκτυπωτών τη διατήρηση της εξαίρεσής τους από τον σχετική ελληνική νομοθεσία.
Τα ευρήματα της έρευνας ενισχύουν επίσης την νέα επιχειρηματική προσέγγιση του ΟΣΔΕΛ που προσφέρει σαφείς κι εύχρηστες λύσεις σε επιχειρήσεις και χρήστες που θέλουν να λειτουργούν σε πλαίσιο νομιμότητας και σεβασμού των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Η προσέγγιση αποκρυσταλλώνεται στο πρόγραμμα νομιμοποίησης και αδειοδότησης φωτοτυπικών καταστημάτων, με τον τίτλο “photOKopy”. Το πρόγραμμα προβλέπει την παροχή άδειας νόμιμης φωτοτύπησης, την υποστήριξη με ενημερωτικό υλικό (αυτοκόλλητα με το σήμα του προγράμματος, αφίσες και ενημερωτικά φυλλάδια) καθώς και την προβολή των καταστημάτων μέσω του site του ΟΣΔΕΛ και άλλων υπηρεσιών που μετέχουν στο δίκτυο επιχειρήσεων νόμιμης φωτοτύπησης (προβολή τους σε «χάρτη νόμιμης φωτοτυπίας» σε google maps κ.ά) Ένας από τους σκοπούς του προγράμματος είναι και η διάδοση της ιδέας του επιχειρηματικού πολιτισμού καθώς η καλλιέργεια σεβασμού των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών και των εκδοτών έργων του λόγου, αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του. Παράλληλα, Ο ΟΣΔΕΛ θα εντείνει τις προσπάθειές του όχι μόνο για την αδειοδότηση της αγοράς των φωτοτυπικών αλλά και για τον έλεγχό της με όλα τα νόμιμα μέσα που διαθέτει.

Πηγή: oanagnostis.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Μηχανή αναζήτησης ελληνικών ψηφιακών βιβλιοθηκών

Περί Βιβλίων & Βιβλιοθηκών